EMSAL KİRA BEDELİ ESASI

EMSAL KİRA BEDELİ ESASI



1. GİRİŞ :


Kiraya verilen mal ve hakların kirası emsallinin kirasından düşük olamaz. Düşük beyan edilirse vergi daireleri düzenleyecekleri vergi inceleme raporları ile ikmalen tarhiyat yapar.

Bu bakımdan mal ve haklarını kiraya verenlerin, mal ve haklarının emsallerinin kira bedelini, yıllar itibariyle takip edip bu bedellerin altında kira geliri beyan etmemelerinde fayda vardır.

Buna dikkat etmezlerse istisnalardan yararlanamazlar. Ayrıca vergi zıyaı cezası ile karşı karşıya kalırlar. Ancak mükelleflerimizin tarhiyat öncesi ve sonrası uzlaşma hakları bulunmaktadır.


2. BEDELSİZ OLARAK BAŞKALARININ İNTİFAINA BIRAKILAN MAL VE HAKLARDA EMSAL KİRA BEDELİ UYGULAMASI :


Bedelsiz olarak başkalarının intifaına bırakılan mal ve hakların emsal kira bedeli, bu mal ve hakların kirası sayılır.

Bir başka anlatımla mal ve hakların sahiplerinin, söz konusu mal ve hakları başkalarının intifasına bir başka anlatımla faydalanmasına bırakmaları halinde sanki kira geliri elde ediyormuş kabul edilmektedir. Kira bedeli de emsal mal ve hakların elde ettikleri kira geliri olmakta ve bu durumda olanların bu emsal kira bedelini beyan etmeleri gerekmektedir.


3. BİNA VE ARAZİDE EMSAL KİRA BEDELİ :


Bina ve arazide emsal kira bedeli, yetkili özel mercilerce veya mahkemelerce takdir veya tespit edilmiş kirası, bu suretle takdir veya tespit edilmiş kira mevcut değilse Vergi Usul Kanunu'na göre belirlenen vergi değerinin % 5'idir.

Vergi Değeri ise (4751 sayılı Kanunun 1/B maddesiyle değişen madde Yürürlük: 9.4.2002 Geçerlilik: 1.1.2002) Vergi değeri, bina ve arazinin Emlâk Vergisi Kanununun 29 uncu maddesine göre tespit edilen değeridir.


4. DİĞER MAL VE HAKLARDA EMSAL KİRA BEDELİ



Diğer mal ve haklarda emsal kira bedeli, bu mal ve haklarının maliyet bedelinin, bu bedel bilinmiyorsa, Vergi Usul Kanunu'nun servetlerin değerlendirilmesi hakkındaki hükümlerine göre belli edilen değerlerinin % 10'udur.

Burada maliyet bedelini kısaca açıklayacak olursak, maliyet bedeli: Maliyet bedeli, iktisadi bir kıymetin iktisap edilmesi veyahut değerinin artırılması münasebetiyle yapılan ödemelerle bunlara müteferri bilumum giderlerin toplamını ifade eder.

5. EMSAL KİRA BEDELİNİN UYGULANMAYACAĞI HALLER :


1. Boş kalan gayrimenkullerin muhafazaları maksadiyle bedelsiz olarak başkalarının ikametine bırakılması;

2. (3239 sayılı Kanunun 56'ncı maddesiyle değişen bent) Binaların mal sahiplerinin usul, füru veya kardeşlerinin ikametine tahsis edilmesi (Usul, füru ve kardeşlerden her birinin ikametine birden fazla konut tahsis edilmiş ise bu konutların yalnız birisi hakkında emsal kira bedeli hesaplanmaz. Kardeşler evli ise eşlerden sadece biri için emsal kira bedeli hesaplanmaz. Geriye kalan diğer konutlar için emsal kira bedeli esası uygulanır. Bu durumda usul, füru ve kardeşlerine konut tahsis edenler, söz konusu kişilerden kira alacak ve beyan edecektir. Beyan ettikleri kiralarda emsallinden düşük olamayacaktır. Bu açıklama evli kardeşlere tahsis edilen birden fazla konutlar içinde geçerlidir. )

3. Mal sahibi ile birlikte akrabaların da aynı evde veya dairede ikamet etmesi.

4. (3239 sayılı Kanunun 56'ncı maddesiyle eklenen bent) Genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyeler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan kiralamalarda.

Yukarıda sayılan hallerde emsaline göre düşük mal ve hak kiralamaları gerçekleştirilebilir. Her hangi bir müeyyidesi yoktur.


6. SONUÇ :


Mal ve hak sahipleri, söz konusu bu mal ve haklarını kiralarken istisnaları dışında emsali mal ve hakların kira gelirlerinden daha düşük kira geliri beyan edemez. Beyan ederlerse, vergi daireleri ikmalen tarhiyat yapar. Ayrıca mal ve hak sahiplerine vergi zıyaı cezası kesilir.






ADNAN UYAR
VERGİ DENETMENİ