TÜCCARLARDA DEFTER TUTMA
1. GİRİŞ :
Bilindiği üzere dönem karı aynı zamanda vergi matrahını oluşturmaktadır . Tüccarlar 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre belirlenmiş vesikalar ile gelir ve giderlerini tespit etmektedir . Bu vesikaların en önemlisi alış ve satış faturalarıdır .
Muhasebe bilimi alış satış faturalarını ve diğer vesikaları kendi kuralları çerçevesinde yoğurmakta ve nihai olarak , tüccarların hesap dönemleri itibariyle dönem karlarını hesaplamaktadır . hesaplama kanuni defterler üzerinden yapılmaktadır muhasebe kaynağını 213 sayılı vergi usul kanunda tanımlanan bilanço defteri ve işletme hesabı defteri üzerinden yapılan hesaplamalar ışığında oluşan dönem karından almaktadır .
Bu yazımızda birinci ve ikinci sınıf tüccarların tutacakları kanuni defterlerin neler olduğu üzerinde durulacaktır .
2. DEFTER TUTMA BAKIMINDAN TÜCCAR SINIFLARI :
Tüccarlar, defter tutmak bakımından iki sınıfa ayrılır:
I'inci sınıf tüccarlar, bilanço esasına göre;
II'nci sınıf tüccarlar, işletme hesabı esasına göre;
defter tutarlar.
3. BİRİNCİ SINIF TÜCCARLAR :
(2365 sayılı Kanunun 26'ncı maddesiyle değişen madde) Aşağıda yazılı tüccarlar, I'inci sınıfa dahildirler:
1. (205 sayılı Kanunun 12'nci maddesiyle değişen bent) (4369 sayılı Kanunun 19 uncu maddesiyle belirlenen miktarlar.) Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan ve yıllık alımlarının tutarı 7.200.000.000(*) (378 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği ile 1.1.2008'den itibaren 107.000, -YTL) veya satışları tutarı 8.640.000.000(*) (378 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği ile 1.1.2008'den itibaren 150.000, -YTL) lirayı aşanlar(1)
2. (205 sayılı Kanunun 12'nci maddesiyle değişen bent) (4369 sayılı Kanunun 19 uncu maddesiyle belirlenen miktar) Birinci bentte yazılı olanların dışındaki işlerle uğraşıp da bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatı 3.600.000.000(*) lirayı (378 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği ile 1.1.2008'den itibaren 60.000, -YTL) aşanlar;(2)
3. (205 sayılı Kanunun 12'nci maddesiyle değişen bent) (4369 sayılı Kanunun 19 uncu maddesiyle belirlenen miktar) 1 ve 2 numaralı bentlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde 2 numaralı bentte yazılı iş hasılatının beş katı ile yıllık satış tutarının toplamı 7.200.000.000(*) (378 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği ile 1.1.2008'den itibaren 107.000, -YTL) lirayı aşanlar;(3)
4. Her türlü ticaret şirketleri (Adi şirketler iştigal nevileri yukardaki bentlerden hangisine giriyorsa o bent hükmüne tabidir.);
5. Kurumlar Vergisine tabi olan diğer tüzel kişiler (Bunlardan işlerininin icabı bilanço esasına göre defter tutmalarına imkan veya lüzum görülmeyenlerin, işletme hesabına göre defter tutmalarına Maliye Bakanlığınca müsaade edilir.);
6. İhtiyari olarak bilanço esasına göre defter tutmayı tercih edenler.
(3239 sayılı Kanunun 136'ncı maddesiyle fıkra kaldırılmıştır.)
(1) (Değişmeden önceki şekli) 1. (205 sayılı Kanunun 12'nci maddesiyle değişen bent) (3946 sayılı Kanunun 1'inci maddesiyle değişen miktarlar.) Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan ve yıllık alımlarının tutarı 720.000.000 (7.200.000.000) veya satışları tutarı 864.000.000 (8.640.000.000) lirayı aşanlar .(2) (Değişmeden önceki şekli) 2. (205 sayılı Kanunun 12'nci maddesiyle değişen bent) (3946 sayılı Kanunun 1'inci maddesiyle değişen miktar) Birinci bentte yazılı olanların dışındaki işlerle uğraşıp da bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatı 360.000.000 (3.600.000.000) lirayı aşanlar;(3) (Değişmeden önceki şekli) 3. (205 sayılı Kanunun 12'nci maddesiyle değişen bent) (3946 sayılı Kanunun 1'inci maddesiyle değişen miktar) 1 ve 2 numaralı bentlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde 2 numaralı bentte yazılı iş hasılatının beş katı ile yıllık satış tutarının toplamı 720.000.000 (7.200.000.000) lirayı aşanlar;
4. İKİNCİ SINIF TÜCCARLAR :
Aşağıda yazılı tüccarlar II'nci sınıfa dahildirler:
1. 177'inci maddede yazılı olanların dışında kalanlar;
2. Kurumlar Vergisi mükelleflerinden işletme hesabı esasına göre defter tutmalarına Maliye Bakanlığınca müsaade edilenler.
Yeniden işe başlıyan tücarlar yıllık iş hacimlerine göre sınıflandırılıncaya kadar II'nci sınıf tüccarlar gibi hareket edebilirler
5. BİRİNCİ SINIFTAN İKİNCİ SINIFA GEÇİŞ :
a) (I)'inciden (II)'nciye geçiş: İş hacmi bakımından I'inci sınıfa dahil olan tüccarların durumları aşağıdaki şartlara uyduğu takdirde, bunlar, bu şartların tahakkukunu takip eden hesap döneminden başlıyarak, II'nci sınıfa geçebilirler:
1. Bir hesap döneminin iş hacmi 177'nci maddede yazılı hadlerden % 20'yi aşan bir nispette düşük olursa, veya;
2. Arka arkaya üç dönemin iş hacmi 177'nci maddede yazılı hadlere nazaran % 20'ye kadar bir düşüklük gösterirse
6. İKİNCİ SINIFTAN BİRİNCİ SINIFA GEÇİŞ :
b) (II)'nciden (I)'inciye geçiş: İş hacmi bakımından II'nci sınıfa dahil tüccarların durumları aşağıda yazılı şartlara uyduğu takdirde bunlar bu şartların tahakkukunu takip eden hesap döneminden başlıyarak I'inci sınıfa geçerler.
1. Bir hesap döneminin iş hacmi 177'nci maddede yazılı hadlerden % 20'yi aşan bir nispette fazla olursa, veya;
2. Arka arkaya 2 dönemin iş hacmi 177'nci maddede yazılı hadlere nazaran % 20'ye kadar bir fazlalık gösterirse
7.İSTEĞE BAĞLI DEFTER TUTMA :
II'nci sınıf tüccarlar diledikleri takdirde bilanço esasına göre defter tutabilirler.
Bu suretle I'inci sınıfa dahil olanlar hakkında da evvelki maddenin hükümleri cari olur
ADNAN UYAR
VERGİ DENETMENİ
1. GİRİŞ :
Bilindiği üzere dönem karı aynı zamanda vergi matrahını oluşturmaktadır . Tüccarlar 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre belirlenmiş vesikalar ile gelir ve giderlerini tespit etmektedir . Bu vesikaların en önemlisi alış ve satış faturalarıdır .
Muhasebe bilimi alış satış faturalarını ve diğer vesikaları kendi kuralları çerçevesinde yoğurmakta ve nihai olarak , tüccarların hesap dönemleri itibariyle dönem karlarını hesaplamaktadır . hesaplama kanuni defterler üzerinden yapılmaktadır muhasebe kaynağını 213 sayılı vergi usul kanunda tanımlanan bilanço defteri ve işletme hesabı defteri üzerinden yapılan hesaplamalar ışığında oluşan dönem karından almaktadır .
Bu yazımızda birinci ve ikinci sınıf tüccarların tutacakları kanuni defterlerin neler olduğu üzerinde durulacaktır .
2. DEFTER TUTMA BAKIMINDAN TÜCCAR SINIFLARI :
Tüccarlar, defter tutmak bakımından iki sınıfa ayrılır:
I'inci sınıf tüccarlar, bilanço esasına göre;
II'nci sınıf tüccarlar, işletme hesabı esasına göre;
defter tutarlar.
3. BİRİNCİ SINIF TÜCCARLAR :
(2365 sayılı Kanunun 26'ncı maddesiyle değişen madde) Aşağıda yazılı tüccarlar, I'inci sınıfa dahildirler:
1. (205 sayılı Kanunun 12'nci maddesiyle değişen bent) (4369 sayılı Kanunun 19 uncu maddesiyle belirlenen miktarlar.) Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan ve yıllık alımlarının tutarı 7.200.000.000(*) (378 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği ile 1.1.2008'den itibaren 107.000, -YTL) veya satışları tutarı 8.640.000.000(*) (378 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği ile 1.1.2008'den itibaren 150.000, -YTL) lirayı aşanlar(1)
2. (205 sayılı Kanunun 12'nci maddesiyle değişen bent) (4369 sayılı Kanunun 19 uncu maddesiyle belirlenen miktar) Birinci bentte yazılı olanların dışındaki işlerle uğraşıp da bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatı 3.600.000.000(*) lirayı (378 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği ile 1.1.2008'den itibaren 60.000, -YTL) aşanlar;(2)
3. (205 sayılı Kanunun 12'nci maddesiyle değişen bent) (4369 sayılı Kanunun 19 uncu maddesiyle belirlenen miktar) 1 ve 2 numaralı bentlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde 2 numaralı bentte yazılı iş hasılatının beş katı ile yıllık satış tutarının toplamı 7.200.000.000(*) (378 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği ile 1.1.2008'den itibaren 107.000, -YTL) lirayı aşanlar;(3)
4. Her türlü ticaret şirketleri (Adi şirketler iştigal nevileri yukardaki bentlerden hangisine giriyorsa o bent hükmüne tabidir.);
5. Kurumlar Vergisine tabi olan diğer tüzel kişiler (Bunlardan işlerininin icabı bilanço esasına göre defter tutmalarına imkan veya lüzum görülmeyenlerin, işletme hesabına göre defter tutmalarına Maliye Bakanlığınca müsaade edilir.);
6. İhtiyari olarak bilanço esasına göre defter tutmayı tercih edenler.
(3239 sayılı Kanunun 136'ncı maddesiyle fıkra kaldırılmıştır.)
(1) (Değişmeden önceki şekli) 1. (205 sayılı Kanunun 12'nci maddesiyle değişen bent) (3946 sayılı Kanunun 1'inci maddesiyle değişen miktarlar.) Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan ve yıllık alımlarının tutarı 720.000.000 (7.200.000.000) veya satışları tutarı 864.000.000 (8.640.000.000) lirayı aşanlar .(2) (Değişmeden önceki şekli) 2. (205 sayılı Kanunun 12'nci maddesiyle değişen bent) (3946 sayılı Kanunun 1'inci maddesiyle değişen miktar) Birinci bentte yazılı olanların dışındaki işlerle uğraşıp da bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatı 360.000.000 (3.600.000.000) lirayı aşanlar;(3) (Değişmeden önceki şekli) 3. (205 sayılı Kanunun 12'nci maddesiyle değişen bent) (3946 sayılı Kanunun 1'inci maddesiyle değişen miktar) 1 ve 2 numaralı bentlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde 2 numaralı bentte yazılı iş hasılatının beş katı ile yıllık satış tutarının toplamı 720.000.000 (7.200.000.000) lirayı aşanlar;
4. İKİNCİ SINIF TÜCCARLAR :
Aşağıda yazılı tüccarlar II'nci sınıfa dahildirler:
1. 177'inci maddede yazılı olanların dışında kalanlar;
2. Kurumlar Vergisi mükelleflerinden işletme hesabı esasına göre defter tutmalarına Maliye Bakanlığınca müsaade edilenler.
Yeniden işe başlıyan tücarlar yıllık iş hacimlerine göre sınıflandırılıncaya kadar II'nci sınıf tüccarlar gibi hareket edebilirler
5. BİRİNCİ SINIFTAN İKİNCİ SINIFA GEÇİŞ :
a) (I)'inciden (II)'nciye geçiş: İş hacmi bakımından I'inci sınıfa dahil olan tüccarların durumları aşağıdaki şartlara uyduğu takdirde, bunlar, bu şartların tahakkukunu takip eden hesap döneminden başlıyarak, II'nci sınıfa geçebilirler:
1. Bir hesap döneminin iş hacmi 177'nci maddede yazılı hadlerden % 20'yi aşan bir nispette düşük olursa, veya;
2. Arka arkaya üç dönemin iş hacmi 177'nci maddede yazılı hadlere nazaran % 20'ye kadar bir düşüklük gösterirse
6. İKİNCİ SINIFTAN BİRİNCİ SINIFA GEÇİŞ :
b) (II)'nciden (I)'inciye geçiş: İş hacmi bakımından II'nci sınıfa dahil tüccarların durumları aşağıda yazılı şartlara uyduğu takdirde bunlar bu şartların tahakkukunu takip eden hesap döneminden başlıyarak I'inci sınıfa geçerler.
1. Bir hesap döneminin iş hacmi 177'nci maddede yazılı hadlerden % 20'yi aşan bir nispette fazla olursa, veya;
2. Arka arkaya 2 dönemin iş hacmi 177'nci maddede yazılı hadlere nazaran % 20'ye kadar bir fazlalık gösterirse
7.İSTEĞE BAĞLI DEFTER TUTMA :
II'nci sınıf tüccarlar diledikleri takdirde bilanço esasına göre defter tutabilirler.
Bu suretle I'inci sınıfa dahil olanlar hakkında da evvelki maddenin hükümleri cari olur
ADNAN UYAR
VERGİ DENETMENİ
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder